Są piękne! Barokowe freski w poznańskim urzędzie odrestaurowane

Barokowe freski w Urzędzie Miasta Poznania - skąd się wzięły?

Szacuje się, że dekoracje powstały w 1732 r. Wtedy to ukończono budowę kolegium jezuickiego. Pomieszczenie dzisiejszej Sali Sesyjnej Urzędu Miasta służyło wówczas jako refektarz, czyli klasztorna jadalnia. Autorem malowideł, według historyków sztuki, był franciszkanin o. Adam Swach. Niestety, w sali nie znaleziono jego sygnatury. Freski prawdopodobnie zamalowano niedługo po likwidacji zakonu w 1773 roku. Wtedy też budynek przeznaczono na cele świeckie. Pierwsze freski na suficie Sali Sesyjnej odkryto w 2018 roku. Przeprowadzone wtedy prace konserwatorskie doprowadziły do odsłonięcia dekoracji na ok. 20 proc. sklepienia. Teraz ukazano i odrestaurowano pozostałą część.

Co przedstawiają freski w Urzędzie Miasta Poznania?

Pośrodku sklepienia namalowano trzy duże sceny sceny o charakterze biblijnym i alegorycznym. Największa scena w centrum sklepienia ukazuje "świątynię mądrości" - rotundę wspartą na siedmiu kolumnach. W jej wnętrzu przedstawiono kobiecą postać przy stole z chlebem i winem. U dołu namalowano grupę lamentujących ludzi. Scenę otaczają łacińskie napisy z Księgi Przysłów Starego Testamentu i Lamentacji Jeremiasza.

Po północnej i południowej stronie sklepienia umieszczono dwie mniejsze sceny w kształcie czwórliści. Jedna scena przedstawia walkę Samsona z lwem. Kolejna - "ucztę mądrości". Personifikacją mądrości jest kobieca postać z czerwonymi skrzydłami, która siedzi na honorowym miejscu za okrągłym, zastawionym stołem. Po jej bokach zasiadają: po jednej stronie święci Piotr i Paweł, po drugiej dwaj jezuici w białych zakonnych strojach. Chrystus podaje do stołu chleb, anioł nalewa wino. Freski na sklepieniu otoczone są wizerunkami świętych i błogosławionych z zakonu jezuitów, m.in. Ignacego Loyoli,  Stanisława Kostki, Andrzeja Boboli czy Jana de Goto. Każda postać została podpisana po łacinie. Inskrypcje zachowały się w dobrym stanie.

Pomiędzy wizerunkami świętych i błogosławionych, w owalnych medalionach, ukazano jezuickich kardynałów. Tu podpisy zachowały się szczątkowo, a wizerunki trzech z nich zostały w przeszłości całkowicie zniszczone. Ponieważ jednak do 1733 r. kardynałów z tego zakonu było dokładnie 10 i tyle też było miejsc na sklepieniu, specjaliści ustalili, kto powinien być przedstawiony. Aby jednak odróżnić rekonstrukcje od oryginalnych malowideł, brakujących kardynałów namalowano szkicowo, w kolorze sepii.

Na honorowym miejscu, w lunecie naprzeciwko medalionu maryjnego przedstawiono Jana Kazimierza Wazę w stroju kardynalskim. Po bokach przyszłego króla widnieją orzeł i lew, które przynoszą mu koronę i berło.

Prace konserwatorskie w poznańskim Urzędzie Miasta

Prace związane z odrestaurowaniem barokowych fresków rozpoczęły się w styczniu 2022 roku. Inwestycja pochłonęła blisko 1,9 mln zł. - Cieszę się, że po blisko 250 latach ta zabytkowa sala odzyskała swój pierwotny blask. Odrestaurowane dekoracje stanowią wyjątkowo cenny i unikatowy przykład niemal całkowicie nieznanego wcześniej barokowego wystroju budynku - zaznacza Joanna Bielawska-Pałczyńska, Miejska Konserwator Zabytków. Ściany w Sali Sesyjnej zostały pomalowane na kolor szaroniebieski, wzorowany na pierwotnej barokowej barwie ścian. Do sali powrócili już miejscy radni.

Szatan w poznańskim Urzędzie Miasta

Odrestaurowanie fresków Sali Sesyjnej to nie jedyne działania zmierzające do odkrywania i zachowania cennych barokowych dekoracji dzisiejszej siedziby urzędu miasta. W 2017 roku przeprowadzono prace konserwatorskie w położonym obok Sali Sesyjnej niewielkim pomieszczeniu - dawnej jadalni rektora kolegium. Odsłonięto wtedy na sklepieniu malowidło "Kuszenie Chrystusa". Inne przykłady XVIII-wiecznej dekoracji kolegium to odkryty w 1997 r. i poddany konserwacji polichromowany strop na drugim piętrze w skrzydle południowo-zachodnim, a także odkryte w 2007 r. okno, eksponowane na półpiętrze głównej klatki schodowej.