Poznańska OKE pod lupą NIK. Błędy w ocenianiu matur kosztowały uczniów miejsce na studiach

• NIK skontrolowała system oceniania matur 2021-2024, wykrywając nieprawidłowości wpływające na obiektywność ocen. Kontrola objęła CKE i OKE w Poznaniu.
• W OKE Poznań 40% weryfikacji kończyło się podwyższeniem oceny. Wzrost wniosków o wgląd do prac (z 32 tys. do 53 tys.) świadczy o braku zaufania do oceniania.
• Stwierdzono niewystarczający nadzór, błędy w ocenianiu i wzrost liczby błędów egzaminatorów. Wgląd do prac często opóźniony, po terminie rekrutacji na studia.
• Niskie wynagrodzenia egzaminatorów to problem, ale kluczowe jest wzmocnienie kontroli CKE i poprawa szkoleń egzaminatorów.
• Więcej informacji znajdziesz na eska.pl

Skala problemu: tysiące błędów i korekt świadectw

Najwyższa Izba Kontroli zaprezentowała raport, w którym szczegółowo opisano funkcjonowanie systemu oceniania egzaminów maturalnych w latach 2021–2024. Kontrola objęła m.in. Centralną Komisję Egzaminacyjną oraz OKE w Poznaniu, odpowiedzialną za województwa wielkopolskie, lubuskie i zachodniopomorskie. Wnioski są jednoznaczne – system nie działał prawidłowo.

– W latach 2021–2024 system sprawdzania i oceniania prac oraz weryfikacji wyników egzaminów maturalnych nie funkcjonował w pełni skutecznie. W konsekwencji oceny z tych egzaminów nie zawsze były obiektywne i sprawiedliwe – zaznaczyła Karolina Wirszyc-Sitkowska, dyrektor Delegatury NIK w Poznaniu.

Z danych przedstawionych przez NIK wynika, że tylko w OKE w Poznaniu aż 40 proc. wniosków o weryfikację matury kończyło się podwyższeniem oceny i zmianą świadectwa. Dla porównania – średnia krajowa wyniosła 25 proc. Oznacza to, że błędy egzaminatorów mogły odebrać wielu maturzystom szansę na podjęcie studiów.

Problemy z ocenianiem i przygotowaniem kadr

Raport wskazuje, że zarówno CKE, jak i poznańska OKE nie zapewniły odpowiedniego nadzoru nad jakością oceniania. Przykładowo, w 2023 roku aż 54 proc. ponownie sprawdzanych prac z biologii było ocenionych błędnie.

– Na przykład w 2023 roku dwa zadania z biologii zostały błędnie ocenione przez ponad połowę szkolących się egzaminatorów – dodała Aneta Kalinowska z poznańskiej delegatury NIK.

W systemie zakładano korekty błędów na dwóch poziomach: przed ogłoszeniem wyników – poprzez ponowne sprawdzenie do 10 proc. prac, i po ogłoszeniu – na wniosek uczniów. Niestety, nie zawsze działało to skutecznie, a wiele poprawek wiązało się już z koniecznością wymiany świadectw.

Niepokojący jest także wzrost liczby egzaminatorów popełniających błędy: odsetek w OKE Poznań wzrósł z 10 do 20 proc. Co więcej, od 10 do 18 proc. egzaminatorów popełniało błędy techniczne, polegające np. na nieprzyznaniu punktów za poprawne odpowiedzi.

Uczniowie tracili czas. Niskie stawi są winne?

Maturzyści z Poznania i okolic coraz częściej tracili zaufanie do systemu ocen. Liczba wniosków o wgląd do prac wzrosła z 32 tys. w 2021 roku do 53 tys. w 2024. W samym województwie wielkopolskim wiele z nich zostało rozpatrzonych dopiero w sierpniu – zbyt późno, by liczyć się w rekrutacji podstawowej na uczelnie.

– W 2024 roku na ponad 6,9 tys. wniosków zgłoszonych w pierwszym tygodniu po ogłoszeniu wyników – aż w 43 proc. przypadków termin wglądu wyznaczono dopiero w sierpniu – poinformowała Kalinowska.

Problemem, według ponad połowy ankietowanych egzaminatorów, były zbyt niskie wynagrodzenia. Nawet po podwyżce o 30 proc. w 2024 roku, liczba błędów nie zmalała. Zdaniem ekspertów to dowód na brak skutecznych szkoleń, realnej weryfikacji kompetencji i zbyt słaby nadzór nad całym procesem.

NIK rekomenduje m.in. wzmocnienie kontroli ze strony CKE oraz rzetelne monitorowanie ryzyk przez OKE w Poznaniu. Jak podkreślają kontrolerzy – w przypadku matur liczy się każdy punkt, a każda pomyłka może kosztować młodego człowieka przyszłość.

W tych szkołach w Poznaniu wszyscy uczniowie zdali maturę