Gwara poznańska to dla Wielkopolan element lokalnej kultury
Gwara poznańska to gwara języka polskiego charakterystyczna dla mieszkańców Poznania i większości województwa wielkopolskiego. Jest istotnym elementem lokalnej kultury, przekazywanym z pokolenia na pokolenie. Większość babć z Wielkopolski szykowała swoim wnukom pyry z gzikiem czy sznytki. Lokalny dla Poznania i całego regionu dialekt jest nierozerwalnie związany z językiem niemieckim. Większość elementów tożsamych z gwarą poznańską, jest w istocie zapożyczeniami z języka naszych zachodnich sąsiadów. Wynika to oczywiście z aspektów historycznych, lokalne regiony znajdowały się przez długie lata w zaborze pruskim (w granicach po 1815 roku).
Gwara poznańska: Jakie elementy języka ją charakteryzują?
Gwarę poznańską charakteryzują liczne grupy wyrazowe, które różnią się między sobą swoim pochodzeniem. Mowa o archaizmach, elementach gwarowych charakterystycznych dla mieszkańców wsi, słownictwie z granic regionu oraz oczywiście naleciałościach z języka niemieckiego:
- Archaizmy – w regionalnym dialekcie pozostały liczne wyrazy wywodzące się z dawnej polszczyzny ogólnej, w innych regionach Polski często wydają się być już dość mocno zapomniane, np. akuratny, istny, mrzygłód, skopowina, zawdziać.
- Gwara ludności wiejskiej - Gwara poznańska to oczywiście nie sam Poznań, ale również słownictwo charakterystyczne dla wielkopolskiej ludności wiejskiej, która głównie w końcówce XIX w. z różnych regionów województwa napływała do Poznania. Są to wyrazy gwarowe nieznane w innych częściach kraju, np. bręczeć, dudlać, graty, kluka, szałaput.
- Słownictwo pochodzące z gwar regionów pogranicza Wielkopolski – czyli Kujaw, Krajny, Pomorza, Śląska, np. chabas, fleja, luńt, szkieta, żgajek.
- Germanizmy – O, których pisaliśmy wcześniej. Czyli zapożyczenia wyrazowe, które poznański dialekt przejął z języka niemieckiego, przykładami takich wyrazów są, np. ajzol, bana, hazaj, szajba, tytka.
Czujesz się mocny w gwarze poznańskiej? Ten quiz jest dla Ciebie! Sprawdź czy poradzisz sobie z wszystkimi pytaniami!
