Co wiemy o Romanie Abrahamie?
Roman Józef Abraham przyszedł na świat we Lwowie 28 lutego 1891 roku. Rodzice od początku dbali o edukację syna. Nic więc dziwnego, że trafił do cieszącego się ogromnym uznaniem Zakładu Naukowo-Wychowawczego ojców Jezuitów w Chyrowie.
- Podczas I wojny światowej służył od sierpnia 1914 do października 1918 w armii austro-węgierskiej w pułku ułanów Obrony Krajowej Nr 1, w 1917 przemianowanym na pułk strzelców konnych nr 1. Walczył na frontach francuskim, rumuńskim, rosyjskim, serbskim i włoskim. Służbę w armii austro-węgierskiej zakończył w stopniu porucznika kawalerii - informuje Zbigniew Mierzwiński: "Generałowie II Rzeczypospolitej".
Gdy z początkiem listopada 1918 r. wybuchły walki w mieście, Abraham objął dowództwo nad oddziałem, który zasłynął zdobyciem tzw. Góry Stracenia, znanej z wykonywania na niej wyroków śmierci.
Jak podano w tym samym źródle, w porozumieniu z dowództwami Okręgów Generalnych we Lwowie, Krakowie i Poznaniu pod pseudonimem „Roman Wydera” organizował jednocześnie dostawy broni i amunicji oraz transporty ochotników dla oddziałów powstańczych.
Abraham 3 kwietnia 1937 roku został mianowany na stanowisko dowódcy Wielkopolskiej Brygady Kawalerii w Poznaniu.
Kampania wrześniowa w 1939
Kampania wrześniowa 1939 roku była czasem próby dla polskiego wojska. Wśród wielu jednostek, które z poświęceniem walczyły z niemieckim agresorem, wyróżniała się Wielkopolska Brygada Kawalerii pod dowództwem gen. bryg. Romana Abrahama. Jego umiejętności dowódcze i determinacja żołnierzy sprawiły, że brygada ta zapisała się w historii jako jedna z najbardziej skutecznych jednostek kawalerii w tamtym okresie.
Początki kampanii: Wielkopolska Brygada Kawalerii w akcji
We wrześniu 1939 roku gen. bryg. Roman Abraham dowodził Wielkopolską Brygadą Kawalerii, która wchodziła w skład Armii „Poznań” pod dowództwem gen. Tadeusza Kutrzeby. Początkowo brygada walczyła w rejonie Leszna, Śremu i Rawicza, odpierając ataki niemieckich wojsk. Był to okres trudnych walk odwrotowych, w których polscy żołnierze stawiali zacięty opór, opóźniając marsz wroga.
Przełomowym momentem w kampanii była bitwa nad Bzurą. Od 9 września gen. Abraham dowodził m.in. atakami na Sobotę i Walewice. Te działania miały na celu odciążenie innych jednostek i stworzenie korzystnych warunków do kontrataku.
- Od 13 września sytuacja na froncie stawała się coraz bardziej napięta. Gen. Abraham i jego żołnierze brali udział w ciężkich walkach w rejonie Brochowa, Sierakowa i Lasek. Od 15 do 21 września gen. Abraham dowodził Grupą Operacyjną własnego imienia, w skład której wchodziły Wielkopolska BK i Podolska Brygada Kawalerii - podali Cezary Leżeński, Lesław Kukawski: "O kawalerii polskiej XX wieku".
Część oddziałów Wielkopolskiej BK przedostała się 20 września do Warszawy. 23 września gen. dyw. Tadeusz Kutrzeba mianował gen. bryg. Romana Abrahama dowódcą Zbiorczej Brygady Kawalerii w obronie Warszawy. Na jej czele walczył do kapitulacji stolicy 28 września.
Roman Abraham został aresztowany przez Niemców i uwięziony w al. Szucha. Oskarżany o zatwierdzanie wyroków śmierci na dywersantów niemieckich w Śremie, był więziony w Poznaniu w Cytadeli. Został uwolniony 30 kwietnia 1945 r. przez wojska amerykańskie. Po wojnie się ożenił.
Roman Abraham zmarł 26 sierpnia 1976 w Warszawie.
