Historia więzienia we Wronkach. Obiekt funkcjonował już w XIX wieku
Wronieckie więzienie zbudowano w 1894 roku. Początkowo funkcjonowało jako dom karny dla skazanych na dłuższe pozbawienie wolności, a także osadzonych, którzy byli pozostawieni do dyspozycji Sądu Prowincji Poznańskiej. W kolejnych latach zakład intensywnie rozbudowywano. Na jego terenie powstał szpital, dwa budynki gospodarcze oraz dom dla dyrektora więzienia i księdza.
Istotnym momentem w historii był moment wybuchu powstania wielkopolskiego (27 grudnia 1918). Więzienie zostało wówczas otwarte, a skazani wypuszczeni na wolność. W 1919 roku więzienie funkcjonowało jako koszary, do swojej dawnej funkcji powróciło po zakończeniu walk. W tym okresie do zakładu trafiły pierwsze kobiety skazane w procesach politycznych oraz działacze organizacji robotniczych i komunistycznych. Na początku lat 20 poprzedniego stulecia więzienie zostało włączone do systemu więziennictwa polskiego. W latach 30 najczęściej do zakładu karnego we Wronkach trafiali więźniowie polityczni.
Podczas II wojny światowej obiekt włączono do systemu więzień sądowych III Rzeszy, w ramach Kraju Warty. Zakład funkcjonował dalej po wojnie. Centralne Więzienie we Wronkach zamieniono na więzienie polityczne Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego - do 26 marca 1956.
Więzienie we Wronkach. To najsłynniejsi więźniowie zakładu
Do zakładu karnego we Wronkach trafiło sporo znanych nazwisk. W szczególności mowa o więźniach politycznych. W wielkopolskim zakładzie karę odbywał m.in przywódca ukraińskich nacjonalistów Stepan Bandera. W więzieniu w trakcie pierwszej wojny światowej przetrzymywano także polską działaczkę antywojenną i ekonomistkę Róże Luksemburg. Do zakładu trafiali również opozycjoniści z czasów PRL. Najbardziej znanym jest Jacek Kuroń, który w 1969 roku został skazany na karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności w więzieniu we Wronkach. Odbywał ją do 1971 roku.
Więzienie we Wronkach. Tak zakład karny funkcjonuje obecnie
O obecny stan zakładu karnego we Wronkach zapytaliśmy u samego źródła. Zgodnie z otrzymanymi informacjami obecna pojemność ewidencyjna to 1465 miejsca oraz 201 miejsc w Oddziale Zewnętrznym w Szamotułach. Według danych z 15 listopada obecnie osadzonych jest 1342 skazanych we Wronkach oraz 188 osób w Szamotułach. W jednostce znajdują się 472 cele mieszkalne. wśród nich większość stanowią cele wieloosobowe, najczęściej są to cele pięcioosobowe. Wszystkie cele spełniają normę powierzchniową określoną w art.110§2 kodeksu karnego wykonawczego, która wynosi nie mniej niż 3 metry kwadratowe przypadające na jednego skazanego.
W celach znajduje się odpowiedni sprzęt kwaterunkowy zapewniający skazanemu osobne miejsce do spania. W każdej z cel mieszkalnych panują odpowiednie warunki higieny, zapewniony jest dostateczny dopływ powietrza i odpowiednia do pory roku temperatura oraz oświetlenie. W celach znajdują się również podstawowe sprzęty kwaterunkowe takie jak: metalowe łóżka, pojemniki podłóżkowe - przeznaczone na rzeczy osobiste osadzonych, stół, szafki, taborety, półka pod telewizor, półka na przybory toaletowe, wieszak, miska plastikowa, oraz przedmioty niezbędne do utrzymania czystości i odpowiedniego poziomu higienicznego. Osadzeni w zakładzie otrzymują odzież i bieliznę odpowiednią do pory roku, obuwie, pościel, środki higieny, środki do utrzymania czystości w celach mieszkalnych oraz sprzęt stołowy w postaci kubka, talerzy i sztućców.